Cukrzyca to przewlekłe schorzenie, którego nie da się wyleczyć. Jednak można zminimalizować jej skutki poprzez odpowiednie leczenie, zmianę trybu życia i codziennego jadłospisu. Tylko co jeść przy cukrzycy? Jakie produkty są wskazane na diecie cukrzycowej? Czego chorzy powinni unikać? Jakie zasady ma dieta cukrzycowa? Poniżej garść najważniejszych informacji. Zapoznaj się z nimi koniecznie!
Od czego dostaje sie cukrzycy i czym się objawia?
Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która związana jest z nieprawidłowym wydzielaniem lub działaniem insuliny w organizmie. Cukrzyca występuje w różnych typach. Najczęściej diagnozowana jest cukrzyca typu 2 (insulinoniezależna). Jednak równie dobrze może być u nas zdiagnozowana cukrzyca typu 1 (insulinozależna), cukrzyca typu 3 lub cukrzyca ciążowa. Zastanawiasz się, jaka jest między cukrzyca typu 1 i 2 różnica? Cukrzyca typu pierwszego dotyczy najczęściej dzieci i ludzi młodych. Powoduje ją zniszczenie komórek beta trzustki, które odpowiadają za wydzielanie insuliny. Cukrzyca typu 2 jest typowym schorzeniem osób starszych. Od czego powstaje cukrzyca w tym przypadku? Zazwyczaj od nieprawidłowości związanych z działaniem insuliny w organizmie. Do czynników ryzyka występowania cukrzycy typu 2 należy głównie otyłość i nadwaga, nieprawidłowe odżywianie, czy nawet wiek i płeć. Ryzyko zachorowania zwiększa się wraz z wiekiem, z czego to kobiety chorują częściej. Z kolei cukrzyca typu 3, inaczej cukrzyca wtórna, towarzyszy zwykle innym schorzeniom. Najczęściej cukrzyca 3 stopnia rozwija się na skutek niektórych chorób endokrynologicznych, chorób trzustki lub przez przyjmowanie niektórych leków na choroby układu krążenia. Zdarzają się też przypadki, gdzie cukrzyca 3 ujawnia się z powodu niedostatecznego i niewłaściwego odżywiania. Dlatego jest powszechna w krajach, gdzie panuje głód. Cukrzyca ciążowa jest przypadłością typową dla ciężarnych, która ustępuje po urodzeniu dziecka.
Niezależnie od tego, który typ cukrzycy nas dotyczy, to wczesna diagnoza pozwala zapanować nad schorzeniem i uniknąć poważnych problemów zdrowotnych. Po czym w takim razie poznać, że rozwija się u nas cukrzyca? Czy objawy cukrzycy typu 3 różnią się od typu 1 i 2? Do najbardziej charakterystycznych objawów cukrzycy zalicza się duże pragnienie, duży apetyt i utrata masy ciała bez przyczyny. Częstego oddawania moczu, ogólnego osłabienia i senności też nie należy bagatelizować. Objawy cukrzycy typu 2 to dodatkowo stale nawracające infekcje, zmiany ropne na skórze i trudno gojące się rany. Zaś cukrzyca wtórna objawy daje takie same jak cukrzyca typu 1 i 2. Ciekawostką może być jednak fakt, że czasami występują dopiero po dziesięciu latach od pojawienia się problemu.
Jakie dieta cukrzycowa zasady ma?
Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, więc leczenie jest długie i wieloetapowe. Najczęściej wiąże się z przyjmowaniem insuliny i leków doustnych, ale nie tylko. Równie ważne jest leczenie cukrzycy dietą. W takim razie warto nieco bliżej przyjrzeć się ogólnym zasadom, do których musi dostosować się chory. Przede wszystkim pamiętajmy, że dieta cukrzycowa zasady musi mieć dostosowane do typu schorzenia. Nie wolno samodzielnie decydować o tym, co będziemy jedli. Wsparcie lekarza i dietetyka będzie zatem nieocenione. Przy wyborze diety pod uwagę brany jest też wiek, stan fizjologiczny chorego, płeć i aktywność fizyczna. Warto jednak zauważyć, że zawsze dieta cukrzycowa menu będzie miała zdrowe, pełnowartościowe i różnorodne. Rozkład makroskładników ma tutaj kluczowe znaczenie. I tak węglowodany powinny stanowić maksimum 45% dobowego zapotrzebowania na energię. Białko na poziomie 15-20%, tłuszcze 30-35 %. Witaminy i minerały trzeba suplementować, gdy zdiagnozuje się ich niedobór. Inne, ale jakże ważne zasady diety dla cukrzyków mówią, że trzeba skupiać się na produktach o niskim indeksie glikemicznym. Dzięki temu po ich zjedzeniu poziom cukru we krwi nie będzie rósł w zawrotnym tempie. Sama obróbka też ma znaczenie. Musimy pamiętać, by żywienie w cukrzycy nie opierało się na jedzeniu dań z rozgotowanymi składnikami. Wówczas rośnie ich indeks glikemiczny, ale też zbyt długie gotowanie pozbawia naszych dań cennych witamin. Poza tym, bez względu na to, czy zostanie u nas zdiagnozowana cukrzyca monogenowa, czy cukrzyca ciążowa, czy cukrzyca 3c, to musimy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu. Dziennie należy przyjmować około 1,5-2,5 l płynów dziennie. Pić możemy głównie wodę i napary ziołowe. Jednak zielona i czarna herbata też przynoszą korzyści dla zdrowia. Ważne, by nie słodzić napojów i unikać tych, które zawierają dużo cukru.
Dieta cukrzycowa co wolno a co nie?
Skoro wiemy już, co to jest cukrzyca typu 3 i poznaliśmy podstawowe zasady diety chorych, to warto zastanowić się nad samym wyborem produktów. Co powinien jeść cukrzyk? Jak powinna wyglądać dieta cukrzycowa typu 2 lub typu 3? A czego się wystrzegać? Czego nie wolno jeść przy cukrzycy? Do produktów wskazanych należą pełnoziarniste produkty zbożowe, a więc na przykład grube kasze, pieczywo pełnoziarniste i razowe, makarony pełnoziarniste, czy płatki owsiane i jęczmienne. Codzienne odżywianie w cukrzycy można opierać o rośliny strączkowe (groch, soczewica, fasola), nabiał (jogurty naturalne, chude białe sery, kefiry) i ryby (gotowane na parze, duszone lub grillowane). Zastanawiasz się, co z mięsem? Ogólnie przyjęło się, że warto odstawić tłuste czerwone mięso i w jego miejsce wprowadzić drób bez skóry lub królika. Tłuszcze należy wybierać pochodzenia roślinnego, a więc głównie oliwa z oliwek, olej lniany lub rzepakowy. Na liście produktów dozwolonych znajdziemy też owoce i warzywa. Zastanawiasz się dieta cukrzycowa jakie owoce pozwala jeść? Najlepszym wyborem będą owoce o niskim indeksie glikemicznym. To, co można jeść przy cukrzycy tabela dokładnie pokazuje i z niej dowiemy się, że dobrym wyborem będą maliny, jeżyny, borówki, czy truskawki. A czy cukrzyk może jeść pomarańcze? Okazuje się, że też, ale umiar ma tutaj istotne znaczenie. Na liście dozwolonych owoców znajdziemy też agrest, brzoskwinie, grejpfruty, gruszki i jabłka.
Poznaliśmy już, co mogą jeść cukrzycy, więc teraz sprawdźmy listę produktów zakazanych. Co się na niej znajdzie? To, czego nie można jeść przy cukrzycy tabela jasno pokazuje nam. I tak na liście produktów zakazanych znajdziemy przede wszystkim produkty z mąki pszennej. Chory powinien zatem zrezygnować z pszennego pieczywa, ale też z takich produktów jak knedle, kopytka i pierogi. A czy cukrzyk może jeść naleśniki? Jeśli będą z mąki pszennej to nie! Szukając odpowiedzi na pytanie, dieta cukrzycowa co jeść, dowiemy się, że słodycze i wyroby cukiernicze też nie są wskazane. Warto ograniczyć, a najlepiej całkowicie wyeliminować tłuste mleko w diecie cukrzycowej i śmietany, pełnotłusty nabiał i zabielacze do kawy. Jeszcze czego nie może jeść cukrzyk? Na pewno tłustego mięsa oraz jego tłuste przetworów. Czy cukrzyk może jeść parówki? Parówki nie mają dużo węglowodanów, więc nie są szkodliwe dla cukrzyków. Mimo wszystko zawierają sporo tłuszczów nasyconych, soli i cukru, więc lepiej nie sięgać po nie za często. Poza tym przy cukrzycy niewskazane jest picie alkoholu.
Warto w tym miejscu zauważyć, że różnice w codziennej diecie będą zależeć w dużej mierze od typu cukrzycy. Przykładowo dieta cukrzycowa typ 1 wiąże się ze zwiększeniem w diecie obecności warzyw. Dzięki temu, że dodawane są do głównego posiłku, obniżają jego indeks glikemiczny. Za to trzeba uważać na produkty z laktozą i pamiętać, że lepiej jeść mniejsze posiłki, ale częściej. Z kolei dieta przy cukrzycy typu 2 musi ograniczać tłuszcze nasycone i węglowodany proste, a także potrawy smażone i pieczone na tłuszczu, lub gotowane w gęstym sosie. Jeśli problem stanowi cukrzyca typu 3c, to istotne jest, by podstawą jadłospisu były warzywa, chude mięso i produkty zbożowe. Z początku opracowanie dobrego jadłospisu może być trudne, zwłaszcza jeśli nie dysponuje się odpowiednią wiedzą i doświadczeniem. Dlatego warto postawić na wsparcie dietetyka lub catering dietetyczny.